མཁས་དབང་འགའ་ཞིག

༄༅།།མཁས་མཆོག་དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་གྱི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས།

དེ་ཡང་བོད་ཀྱི་མཁས་དབང་གྲགས་ཅན་དུང་དཀར་སྐུ་ཕྲེང་བརྒྱད་པ་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་མཆོག་ནི་རབ་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་མེ་ཡོས(༡༩༢༧)ལོར་དགེ་མཚན་གྱི་ལྟས་དུ་མ་དང་བཅས་བོད་ལྗོངས་ཀོང་པོ་ཉིང་ཁྲི་ས་ཁུལ་ཉིང་ཁྲི་རྫོང་ཁོངས་ཇོ་མོ་ཤང་དུ་ཡབ་ཚེ་དབང་དང་ཡུམ་བཀྲ་ཤིས་མཚོ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་སྐུ་བལྟམས། མཚན་ཟླ་བ་ཞེས་གསོལ། དེ་ནས་རིང་པོར་མ་ཐོགས་པར་ཁྱབ་བདག་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཕ་བོང་ཁ་པ་བདེ་ཆེན་སྙིང་པོས་ཆོས་མིང་བློ་བཟང་སྐལ་ལྡན་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ་ཞེས་གནང་། ཤིང་ཁྱི(༡༩༣༤)ལོར་དགུང་གྲངས་ལྔ་ལ་ཕེབས་སྐབས་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གསུམ་པ་ཐུབ་བསྟན་རྒྱ་མཚོས་དུང་དཀར་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པའི་ཡང་སྲིད་དུ་ངོས་འཛིན་མཛད་ཐོག་ལོ་ཤས་རིང་ཡབ་ཡུམ་གྱི་གཟིགས་སྐྱོང་འོག་སྦྱོར་ཀློག་དང་ཆོས་ལུགས་དཔེ་ཆ་ཉུང་ཤས་སློབ་གཉེར་མཛད། ཤིང་ཕག(༡༩༣༥)ལོར་འཁྲུངས་ཡུལ་གཞིས་དགོན་དུ་ཁྲི་སྟོན་མཛད་དེ་སེར་སྨད་ཀོང་པོ་ཁང་ཚན་གྱི་འདུལ་བ་འཛིན་པ་

ངག་དབང་ཡོན་ཏན་ཀློག་གི་སློབ་དཔོན་ལ་བསྟེན་ནས་གཞུང་ཆེན་པོ་ལྔའི་རྩ་བ་དང་འགྲེལ་པ་ཤོག་གྲངས་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་དང་། དགོན་པའི་ཚོགས་འདོན་ཡོངས་རྫོགས་ཐུགས་འཛིན་མཛད། མེ་བྱི(༡༩༣༦)ལོར་ཀོང་པོ་ནས་ལྷ་སར་ཐོག་མར་ཕེབས་ཏེ་སེར་སྨད་གྲྭ་ཚང་དུ་སྒྲིགས་ལ་ཞུགས་ནས་ཡོངས་འཛིན་གོང་གསལ་དང་སེར་བྱེས་གཙང་པ་ཁང་ཚན་གྱི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆེན་པོ་ངག་དབང་དགེ་འདུན་བསྟེན་ནས་ལོ་བཅུ་ལྷག་རིང་གཞུང་ཆེན་བཀའ་པོད་ལྔ་ལ་སློབ་གཉེར་དཔྱིས་ཕྱིན་པ་མཛད་དེ་མེ་ཁྱི(༡༩༤༦)ལོར་ལྷ་ས་སྨོན་ལམ་ཆེན་མོར་དགེ་བཤེས་ལྷ་རམས་པའི་དམ་བཅའ་བཞེས། དེ་མུར་རྒྱུད་ལ་ཞུགས་ཏེ་ལྕགས་སྟག(༡༩༥༠)ལོར་སྔགས་རམས་ཨང་གཉིས་པའི་མཚན་གནས་ཐོབ། ཤིང་རྟ(༡༩༥༤)ལོར་ལྷ་ལྡན་རྒྱུད་སྟོད་གྲྭ་ཚང་གི་དགེ་སྐོས་གནང་། དེ་ནས་ཤིང་ལུག(༡༩༥༥)ལོ་བར་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་སློབ་གཉེར་མཛད་པ་དང་ཆབས་ཅིག་གོ་སྐབས་ནམ་བྱུང་ལ་གླིང་རིན་པོ་ཆེ་དང་། ཁྲི་བྱང་རིན་པོ་ཆེ། དགའ་ལྡན་ཁྲི་རིན་པོ་ཆེ་ལྷུན་འགྲུབ་བརྩོན་འགྲུས་སོགས་བླ་མ་བཅུ་ལྷག་ཙམ་བསྟེན་ནས་ཆོས་འབྲེལ་ཞུ་གནང་མཛད་པ་དང་། མཁས་དབང་ཚ་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་མདུན་ནས་སུམ་རྟགས་དང་། སྙན་ངག་ཆ་ཚང་གི་སློབ་ཁྲིད་དང་། མཁས་དབང་སྙེ་མོ་ཡེ་ཤེས་ཆོས་འཕེལ་གྱི་སྐུ་མདུན་ནས་སྐར་རྩིས་སྐོར་ལེའུ་ཁ་ཤས་བཅས་གསན་བཞེས་མཛད། བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་ཐོབ་རྗེས་ཀྱི་མེ་སྤྲེལ(༡༩༥༦)ལོར་གསར་བརྗེའི་ནང་ཞུགས་ཏེ་ཀོང་པོ་ཉིང་ཁྲི་ཀྲོན་ཆུས་དྭགས་ཀོང་ཡན་ལག་ཆོས་ཚོགས་ཀྱི་ཀྲུའུ་རེན་གཞོན་པའི་ཐུགས་འགན་བཞེས། ས་ཕག་(༡༩༥༩)ལོར་ཀྲུང་གོ་ནང་བསྟན་མཐུན་ཚོགས་བོད་ལྗོངས་ཡན་ལག་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ལས་འཛིན་དུ་བསྐོ་བཞག་བྱས། ལྕགས་བྱི(༡༩༦༠)ལོར་པེ་ཅིན་དུ་ཐོག་མ་ཕེབས་འབྱོར་ཐོག་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་ཚན་ཁག་ནང་ལོ་དྲུག་རིང་སྔ་ཕྱིར་བོད་ཡིག་ཞིབ་འཇུག་འཛིན་གྲྭ་ཁག་གཉིས་ལ་སུམ་རྟགས་དང་། སྙན་ངག་ལོ་རྒྱུས། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་སྐོར་བཅས་སློབ་ཁྲིད་གནང་བ་མ་ཟད། དེའི་རིང་སྙན་ངག་སློབ་དེབ《སྙན་ངག་ལ་འཇུག་ཚུལ་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་སྒོ་འབྱེད》རྩོམ་སྒྲིག་དང་། ཚིག་མཛོད་འདིའི་མིང་ཚིག་འཚོལ་བསྡུ་དང་གསོག་འཇོག་མཛད་འགོ་ཐོག་མར་བརྩམས། ཤིང་སྦྲུལ(༡༩༦༥)ལོར་པེ་ཅིན་ནས་ལྷ་སར་ཕྱིར་ཕེབས་ཏེ་གཞིས་རྩེ་དང་རྒྱལ་རྩེ་བརྒྱུད་དུ་སློབ་གསོ་ཆེན་པོའི་ལས་དོན་རུ་ཁག་ནང་ཕྱག་ལས་ཟླ་ཤས་གནང་། རིག་གནས་གསར་བརྗེ་ཆེན་པོ་ཟེར་བ་འགོ་ཚུགས་རྗེས་ལོ་ངོ་བརྒྱད(༡༩༦༦-༡༩༧༣)རིང་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་བྱང་ཕྱོགས་གྲོང་ལྷན་གཉིས་པའི་ཁོངས་སུ་ངལ་རྩོལ་བསྒྱུར་བཀོད་མཛད་དགོས་བྱུང་། ཤིང་ཡོས(༡༩༧༥)ལོར་གོང་རིམ་གྱི་བཀའ་ལྟར་ཟི་ཁྲོན་ཁྲེན་ཏུར་ཟླ་ཤས་རིང《བོད་རྒྱ་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ》ཡི་རྩོམ་སྒྲིག་ཕྱག་ལས་གནང་བ་དང་། དེ་རྗེས་མེ་སྦྲུལ(༡༩༧༧)ལོ་བར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རིག་དངོས་བདག་གཉེར་ཁང་དང་། བོད་ལྗོངས་ཡིག་ཚགས་བདག་གཉེར་ཁང་། བོད་ལྗོངས་གསར་བརྗེ་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྲིད་གྲོས་བཅས་ལ་དཀར་ཆག་དང་ལོ་རྒྱུས་རྩོམ་སྒྲིག་སོགས་ཀྱི་ལས་རོགས་མཛད། ས་རྟ(༡༩༧༨)ལོ་ནས་ཤིང་གླང(༡༩༨༥)ལོ་བར་ལོ་བརྒྱད་རིང་སླར་ཡང་པེ་ཅིན་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭར་ཕེབས་ནས་གཙོ་བོ་སློབ་ཁྲིད་དང་། སློབ་དེབ་རྩོམ་འབྲི། ཞོར་ལ་ཟུར་ལྟའི་དཔྱད་ཡིག་སྒྲིག་རྩོམ་བཅས་གནང་ནས་ལྕགས་སྤྲེལ(༡༩༨༠)ལོར་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་གཞོན་པའི་མཚན་གནས་བཞེས་པ་དང་ཤིང་གླང(༡༩༨༥)ལོར་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོའི་མཚན་གནས་འབུལ་བཞེས་བསྐྱངས། ལོ་དེར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་ནས་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ཁང་གི་མཚན་འཛིན་དབུ་འཛིན་དུ་བསྐོ་བཞག་ཞུས། ཤིང་གླང(༡༩༨༥)ལོར་པེ་ཅིན་ནས་བོད་དུ་ཕྱིར་ཕེབས་ཏེ་བོད་ལྗོངས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོར་ཕྱག་ལས་གནང་། རབ་བྱུང་བཅུ་བདུན་པའི་ས་འབྲུག(༡༩༨༧)ལོར་ཀྲུང་གོའི་བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ལས་འཛིན་སྐུ་གཞོན་པར་བསྐོ་བཞག་བྱུང་བ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་མི་དོན་ལས་ཁུངས་ནས་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་རིགས་གཅིག་མཁས་པའི་མཚན་གནས་ཕུལ། ལྕགས་ལུག (༡༩༩༠)ལོར་ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གི་མཚན་འཛིན་དབུ་འཛིན་གྱི་མཚན་གནས་འབུལ་བཞེས་བསྐྱངས་པ་དང་སྦྲགས་ཞིབ་འཇུག་ཁང་དེའི་ཞིབ་འཇུག་མི་སྣ་རྣམས་ལ་སྣེ་ཁྲིད་མཛད་དེ་ཀན་སུའུ་དང་། མཚོ་སྔོན། ཟི་ཁྲོན་བཅས་ཀྱི་གནའ་ཤུལ་གྲགས་ཅན་གཙོ་གྲས་ཁག་གཅིག་ལ་དུས་ཡུན་ཟླ་བ་གསུམ་ཙམ་རིང་རྟོག་ཞིབ་དང་སྦྲགས་ས་གནས་དངོས་སུ་སློབ་ཁྲིད་བཀའ་དྲིན་བསྐྱངས། དམ་པ་གང་ཉིད་ཀྱིས་བོད་རིག་པའི་མཁས་པའི་ཁྱུ་མཆོག་ཅིག་གི་ངོས་ནས་སྔ་རྗེས་སུ་འཇར་མན་དང་། ནོར་ཝེ། དབྱི་ཊ་ལི། ཨའོ་སི་ཁྲུའུ་རི་ཡ། ཧྥ་རན་སི། དབྱིན་ལན་སོགས་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུལ་གྲུ་ཁག་ལ་སློབ་ཁྲིད་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པའི་ཞིབ་དཔྱད་ཚོགས་འདུར་ཐེངས་མང་ཕེབས་ཏེ་ཕུལ་བྱུང་གི་དཔྱད་རྩོམ་དུ་མ་སྒྲོགས་རྦུང་མཛད་པ་དང་སྦྲགས་རྒྱལ་ནང་གི་བོད་རིག་པའི་ཐད་ཀྱི་འཕེལ་ཚུལ་ངོ་སྤྲོད་མཛད། མཐར་མེ་བྱི(༡༩༩༦)ལོར་བོད་ལྗོངས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་ནས་རྒས་ཡོལ་འབུལ་བཞེས་ཐོག དགུང་གྲངས་བདུན་ཅུར་ཕེབས་པ་མེ་གླང(༡༩༩༧)ལོའི་སྤྱི་ཟླ་བདུན་པའི་ཚེས་ཉེར་གཉིས(བོད་ཟླ་ལྔ་པ་ཕྱི་མའི་ཚེས་བཅོ་བརྒྱད)ཉིན་གྱི་སྔ་དྲོའི་ཆུ་ཚོད་བཅུ་གཅིག་པར་ཨ་རིའི་གྲོང་ཁྱེར་ལོ་ཧྲན་ཅི་རུ་གཟིམ་ཁྲི་མཐའ་ཅན་དུ་གྱུར། དམ་པ་འདི་ཉིད་སྐུ་འཚོ་བཞུགས་སྐབས་ད་དུང་ཀྲུང་གོ་ནང་བསྟན་མཐུན་ཚོགས་བོད་ལྗོངས་ཡན་ལག་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུན་ལས་ལས་འཛིན་དང་། ཀྲུང་གོ་ནང་བསྟན་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ལས་འཛིན། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ། རྒྱལ་སྤྱིའི་བོད་རིག་པ་སློབ་ཚོགས་ཀྱི་ལས་འཛིན། རྒྱལ་ཡོངས་སྲིད་གྲོས་སྐབས་དྲུག་པ་དང་། བདུན་པ། བརྒྱད་པ་བཅས་ཀྱི་ཨུ་ཡོན། སྲིད་གྲོས་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་སྐབས་བཞི་པའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་བཅས་གནང་བ་མ་ཟད། ཀྲུང་གོ་རྒྱལ་ཡོངས་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་དང་། ཀྲུང་གོ་འཛམ་གླིང་ཆོས་ལུགས་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ། ཀྲུང་གོ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་གནའ་རབས་སྐད་ཡིག་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་སོགས་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་མང་པོ་ཞིག་གི་སྒྲིག་ཁོངས་སུ་ཡོད། དམ་པ་འདི་ཉིད་འཛམ་གླིང་ཐོག་ཀུན་གྱིས་ཁས་ལེན་དང་གུས་བཀུར་ཞུ་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་བོད་རིག་པའི་མཁས་དབང་གྲགས་ཅན་ཞིག་གི་ངོས་ནས་འཛམ་གླིང་གི་གྲགས་ཅན་མི་སྣའི་མཚན་དེབ་ཆེན་མོའི་ནང་ལའང་འཁོད་ཡོད་ལ། སྔ་རྗེས་སུ་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་དང་བོད་ལྗོངས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དགེ་རྒན་གནང་ནས་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་ཙམ་རིང་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་དུ་བོད་རིག་པའི་ཆེད་ལས་མི་སྣ་ཧ་ཅང་འབོར་ཆེ་གསོ་སྐྱོང་གནང་བ་མ་ཟད། བོད་ཀྱི་སློབ་གསོ་དང་རིག་གནས་བྱ་གཞག་ཉམས་པ་སོར་ཆུད་དང་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུའི་ཐད་ལེགས་སྐྱེས་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་ཕུལ་གནང་ཡོད། དེ་དང་ཕྱོགས་མཚུངས་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་མར་ཁེ་སི་རིང་ལུགས་དང་མའོ་ཙེ་ཏུང་དགོངས་པ་ཉམས་ལེན་མཛད་དེ་ལག་ལེན་དངོས་ནང་རྩོད་སྒྲུབ་དངོས་གཙོ་རིང་ལུགས་དང་ལོ་རྒྱུས་དངོས་གཙོ་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་བྱེད་ཐབས་བེད་སྤྱོད་ཧུར་ཐག་མཛད་དེ་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གནས་ལ་དབྱེ་ཞིབ་དང་ཞིབ་འཇུག་གནང་ནས་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་ལ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ཞིབ་དང་། གདེང་འཇོག རྒྱུན་འཛིན་བཅས་བྱ་རྒྱུའི་ཐད་མིག་དཔེ་བཟང་པོ་ཞིག་བསྟན་གནང་ཡོད་པ་མ་ཟད་མཛད་རྗེས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་བཞག་ཡོད་དེ། སྐུ་ཚེ་གཅིག་རིང་གསུང་རྩོམ་དུ་མ་ཡོད་པའི་ནང་གཙོ་བོ་ཚིག་མཛོད་འདི་ཕུད་ད་དུང《བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་སྐོར་བཤད་པ》དང་། 《དེབ་ཐེར་དམར་པོའི་མཆན་འགྲེལ》(དེ་གཉིས་རྒྱ་ཡིག་དང་དབྱིན་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་ནས་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་ཡོད) 《སྙན་ངག་ལ་འཇུག་ཚུལ་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་སྒོ་འབྱེད》སོགས་དང་། དེ་བཞིན《བོད་ཀྱི་དཀར་ཆག་རིག་པ》དང་། 《བོད་ཀྱི་སློབ་གསོ་རིག་པའི་འཕེལ་རྒྱས་སྐོར》 《བོད་ཡིག་དཔེ་རྙིང་དཔར་སྐྲུན་སྐོར་གླེང་བ》 《གནའ་རབས་བོད་ཀྱི་འཇལ་གཤོར་འདེགས་གསུམ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་སྐོར》ཞེས་པ་སོགས་ཆེད་རྩོམ་དུ་མ་ཡོད་པ་དེ་དག《ཀྲུང་གོའི་བོད་ཀྱི་ཤེས་རིག》དང་། 《བོད་ལྗོངས་ཞིབ་འཇུག》 《སྦྲང་ཆར》སོགས་རིག་གཞུང་དུས་དེབ་ཐོག་འགྲེམས་སྤེལ་བྱས་ཡོད། དེ་ཡང་དམ་པ་འདི་ཉིད་ཀྱིས“དུང་དང་འོ་མར་འགྲན་པའི་ལྷག་བསམ་མཐུ། །དམན་ཡང་དཀར་པོའི་བྱས་འབྲས་ཅུང་ཟད་ཅིག །བློ་དང་འདུན་པ་བཟང་བའི་རང་རིགས་ཀུན། །རྒྱལ་ཁའི་འཕྲིན་བཟང་ལས་དོན་འགྲུབ་ཕྱིར་འབད།།” ཅེས་བསྩལ་བ་ལྟར་སྐུ་ཚེ་གཅིག་རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་དགའ་ཞེན་དང་། རང་གི་མི་རིགས་ལ་དགའ་ཞེན། རང་མི་རིགས་ཀྱི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ཤེས་རིག་ལ་དགའ་ཞེན་བཅས་མཛད་དེ་མི་རིགས་རིག་གནས་དར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གཏོང་ཕྱིར་ཐུགས་ནུས་ཡོད་རྒུ་འདོན་གནང་མཛད་དེ་རང་རྒྱལ་གྱི་སློབ་གསོ་དང་རིག་གནས་བྱ་གཞག་ཐད་ལེགས་སྐྱེས་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་འབུལ་གནང་མཛད་པ་མ་ཟད། ཚིག་མཛོད་འདི་ཁོ་ནར་ཡང་སྔ་དུས་༡༩༦༠ལོ་ནས་ད་བར་མི་ལོ་སུམ་ཅུ་སོ་དྲུག་ལྷག་རིང་དུས་ཚོད་བར་གསེང་ནམ་ཡོད་ལ་མིང་ཚིག་འཚོལ་བསྡུ་དང་། དཔྱད་གཞི་འཚོལ་ཞིབ། ཚིག་འགྲེལ་རྩོམ་འབྲི་སོགས་མཛད་མཐར་སྨན་ཁང་དུ་བསྙུན་གཞི་ཧ་ཅང་དོད་དྲག་པའི་སྐབས་སུའང་ཚིག་མཛོད་འདི་ཉིད་ཀྱི་མ་ཟིན་ཞུས་དག་མཛད་པ་མ་ཟད། སྐུ་ཁམས་སླར་གསོ་བྱུང་རྗེས་མུ་མཐུད་ཕྱག་ལས་གནང་རྒྱུའི་ཐུགས་རེ་སྐོམ་པ་ཆུ་འདོད་ལྟར་མཛད་པ་དེ་ནི་རང་ཅག་ཕྱི་རབས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་ཡི་རངས་དང་མིག་དཔེ་ཞུ་དགོས་པ་ཞིག་རང་དུ་ངེས་སོ།།

《དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་》ལས་བཏུས།

དོན་གྲུབ་རྒྱལ། eལྟར་ན་don grub rgyalདང་། རྒྱལ་སྤྱའི་སྒྲ་རྟགས་ལྟར་dondrupgyel་དང་། པིར་མིང་ལ་རང་གྲོལ།)༡༩༥༣ལོར་ཨ་མདོ་གཅན་ཚ་རྫོང་དགུ་རོང་ཕོ་བའི་གྲོང་ཚོ་རུ་འཁྲུངས། ཁོས་ཐུན་མིན་གྱི་ཤེས་རབ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་རང་མོས་སྙན་ངག་གི་སྲོལ་ཐོག་མར་ཕྱེས་ཏེ་ན་གཞོན་རྣམས་ལ་གསར་གཏོད་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་དང་བློ་འབྱེད་ཀྱི་སྣང་བརྙན་གསོན་པོ་བསྐྲུན་ཡོད། མཛད་རྗེས། ཁོང་གི་གསར་བཏོད་རང་བཞིན་གྱི་དེང་བོད་རང་མོས་སྙན་ངག སྒྲུང་རྩོམ། ལྷུག་རྩོམ། ལྷག་དོན༼ཐང་ཡིག་གསར་རྙིང་ལས་བྱུང་བའི་བོད་ཆེན་པོའི་སྲིད་ལུགས༽བཅས་ཡིན། 1)མི་ཚེའི་གོམ་འགྲོས། དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ནི་༡༩༥༣ལོར་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་རྨ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གཅན་ཚ་རྫོང་དགུ་རོང་ཕོ་བའི་སྡེ་བར་ཡབ་བན་དེ་ཚེ་རིང་དང་ཡུམ་མྱིང་མེད་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་སྐུ་འཁྲུངས། ཁོང་ཉིད་དགུང་ལོ་གཅིག་ལ་སོན་མ་ཐག་གི་མཚམས་སུ་ཡབ་གཅོང་ནད་བཅོས་ཐབས་མ་བྱུང་བས་ཚེ་ལས་འདས་ཤིང་། ཕྱིས་སུ་ཕ་གཡར་རྒྱ་མཚོ་དང་ཡུམ་མྱིང་མེད་གཉིས་ཀྱིས་གསོ་སྐྱོང་འོག་འཚར་ལོངས་བྱུང་། ཁོང་ནི་ཆུང་དུས་ནས་རང་ཉིད་རིག་པ་རང་སད་དང་རྣམ་དཔྱོད་རང་འཛོམས་སུ་གྱུར་པའི་རྗེས་སུ་མཚན་ལ་རང་གྲོལ་ཞེས་གསོལ་ཞིང་རྩོམ་ཡིག་གི་རང་མཚན་དུ་བཀོད། ད་ལྟ་ཀུན་གྱིས་ཞེ་ས་དང་ཆེ་རྟགས་སུ་ཆེད་དུ་བརྗོད་པའི་མཚན་ལ་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ཞེས་འབོད་ཅིང་། དེ་ནི་ཁོང་རང་ཉིད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་གྱི་དཔལ་ཡོན་འབར་བའི་སྣང་བརྙན་དུ་མཚོན་པ་ཡིན་ནོ།། དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་དགུང་ལོ་བདུན་ནས་བཅུ་གསུམ་བར་རང་སྡེའི་སློབ་ཆུང་ནང་དུ་སློབ་གཉེར་བྱས་ཤིང་། ཆུང་དུས་ནས་བློར་འཛིན་མགྱོགས་པ་དང་། རིག་པ་ཧ་ཅང་རྣོན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེས་བསླབ་བྱ་སོ་སོའི་སློབ་ཚན་ནང་དོན་གོ་བ་ལོན་པ་སློབ་གྲོགས་གཞན་ལས་མགྱོགས་པར་མ་ཟད། སློབ་ཚན་ནང་དོན་དབྱེ་ཞིབ་ཀྱི་འདྲི་ཚིག་མང་བོ་འདོན་ཐུབ་ཡིན་ཕྱིར། དགེ་རྒན་དང་སྡེ་མི་ཚོས་རྟག་དུ་བཟང་རྟགས་དེ་དང་འདིའོ་ཞེས་བསྔགས་བརྗོད་བྱེད་པ་ཡིན། དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་ནས་བཅོ་ལྔའི་བར་རྨ་ལྷོ་ཁུལ་དགེ་ཐོན་སློབ་གྲར་ཞུགས་ཏེ་སློབ་གཉེར་བྱས་པ་དང་། ལོ་གསུམ་གྱི་སྦྱང་རིམ་རྫོགས་ནས་ཟླ་བདུན་པའི་ནང་སློབ་མཐར་ཕྱིན་ལ་ཉེ་སྐབས་ཀྱི་ཟླ་ལྔ་བའི་ནང་། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་བོད་སྐད་སྦྱང་སྒྲོག་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ཚད་ལྡན་མི་སྣར་བདམས་ཏེ་བསྡུ་ལེན་བྱས། དགུང་ལོ་བཅོ་ལྔའི་སྟེང་སྦྱང་སྒྲོག་སྐོར་གྱི་རྩོམ་སྒྲིག་དང་ཡིག་བསྒྱུར་གྱི་བྱ་བའི་ལས་གནས་སུ་དངོས་སུ་ཞུགས་པ་རེད། དགུང་ལོ་བཅུ་དགུ་ནས་ཉེར་གཅིག་བར་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲ་སྟེ་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིན་དུ་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲ་ཆེན་མོའི་བོད་སྐད་ཡིག་སྡེ་ཁག་ནང་བོད་ཡིག་ཆེད་ལས་སྐོར་གྱི་སློབ་གཉེར་གནང་། དེ་ནས་མཐར་ཕྱིན་རྗེས། དགུང་ལོ་ཉེར་གཉིས་ནས་ཉེར་བཞི་བར་སྔར་གྱི་ལས་ཁུངས་ནང་སྦྱང་སྒྲོག་སྐོར་གྱི་ཡིག་བསྒྱུར་དང་རྩོམ་སྒྲིག་མཛད། དགུང་ལོ་ཉེར་ལྔ་ནས་ཉེར་བརྒྱད་བར་རྒྱལ་ས་པེ་ཅིན་དུ་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་གྱི་བོད་སྐད་ཡིག་སྡེ་ཁག་ནས་ཐེངས་དང་བོར་བསྒྲུབས་པའི་བོད་ཡིག་གནའ་རྩོམ་ཞིབ་འཇུག་འཛིན་གྲར་ཞུགས་ཏེ་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མའི་སློབ་གཉེར་གནང་། ཞིབ་འཇུག་གི་སློབ་གཉེར་མཐར་ཕྱིན་པའི་རྗེས་སུ། དགུང་ལོ་ཉེར་བརྒྱད་ནས་སོ་གཅིག་གི་བར་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་གྱི་བོད་ཡིག་སྡེ་ཁག་ཏུ་ཞིབ་འཇུག་དང་སློབ་ཁྲིད་གཅིག་ལྕོགས་སུ་བཞེས་ཏེ་དགེ་རྒན་གྱི་ཕྱག་ལས་མཛད། བོད་གནའ་རབས་ལོ་རྒྱུས་དང་གནའ་རབས་རྩོམ་རིག་སྐོར་འཆད་ཁྲིད་གནང་མུས་སུ་ཡོད་སྐབས། མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གཞུང་གིས་ཆབ་ཆའི་གཞུང་དུ་བཙུགས་པའི་བོད་ཡིག་ཆེད་ལས་དགེ་ཐོན་སློབ་གྲའི་འགོ་ཁྲིད་པ་དག་གིས་ཁོང་ལ་དངོས་བཅར་གྱིས་མཚོ་སྔོན་གྱི་དགེ་རྒན་གསོ་སྐྱོང་བྱ་བ་ཧ་ཅང་དགོས་གལ་ཆེ་ཚུལ་ཡང་ཡང་བཤད་པ་དང་། ཁྱོད་ནི་ཕ་ཡུལ་མཚོ་སྔོན་ལ་འོངས་ནས་དགེ་རྒན་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་ན། ཁྱོད་ལ་ཚད་བརྒལ་གྱི་ཐོབ་ཆ་ཡོད་རྒྱུ་ང་ཚོས་ཁག་ཐེག་བྱེད་ཆོག་ཅེས་ནན་བསྐུལ་བཏང་བ་རྐྱེན་བྱས་ཏེ། ལས་གནས་སྤོར་ཏེ་མཚོ་སྔོན་ཆབ་ཆའི་གཞུང་དུ་ཡོད་པའི་བོད་ཡིག་ཆེད་ལས་དགེ་རྒན་སློབ་གྲའི་ནང་། དགུང་ལོ་སོ་གཅིག་ནས་སོ་གཉིས་པར་ལོ་ངོ་གཅིག་གི་རིང་ལ་ན་གཞོན་དགེ་རྒན་རྣམས་ལ་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་དང་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག སློབ་ཚན་དབྱེ་ཞིབ་སྐོར་གྱི་ཐབས་ལམ་འཆད་ཁྲིད་གནང་། སློབ་གྲ་དེ་ནས་ལོ་གཅིག་སོང་མཚམས་སུ། བོད་ཡིག་ཆེད་ལས་དགེ་ཐོན་སློབ་གྲའི་དགེ་རྒན་གསར་བ་བསྡུ་ལེན་བྱེད་རྒྱུའི་ཐད་ལ་བསམ་འཆར་མི་མཐུན་པ་བྱུང་བར་བརྟེན། སྔར་ཐོབ་ཆ་དང་བཅས་པའི་ཆ་རྐྱེན་རྣམས་ཁས་ལེན་གནང་མྱོང་བའི་འགོ་ཁྲིད་པ་དེ་དང་བསམ་ཚུལ་ཐ་དད་བྱུང་བའི་དབང་གིས་ཁོང་ལ་ཁས་བླངས་ཟིན་པའི་ཐོབ་ཆ་རྣམས་མ་ཐོབ་ལ། དེ་ལས་ལྡོག་པའི་ལྟ་ཚུལ་དང་གླེང་ཕྱོགས་འགལ་འདུ་ཅན་གྱི་གནས་སུ་འཁོར་བས། ཁོང་གི་སེམས་སུ་ལས་གནས་སྤོར་འདོད་ཀྱི་བློ་སྐྱེས་པ་དང་དུས་མཚུངས་སུ། ཞན་དབྱང་བོད་ལྗོངས་སློབ་གྲ་ཆེན་མོས་བསྡུ་ལེན་བྱེད་རྒྱུའ་བརྡ་ཐོ་འབྱོར་ཞིང་། ཁོང་རང་གིས་ཀྱང་བོད་ལྗོངས་སློབ་གྲ་ཆེན་མོར་གནས་སྤོར་བྱེད་ཁས་ལེན་མཛད། འོན་ཀྱང་རྨོངས་ཞེན་གྱི་དྲ་བར་ཚུད་པའི་བོད་མིའི་ཤེས་ཡོན་ཅན་དེ་དག་གིས་ཁོང་གི་བོད་མིའི་རིགས་མྱུར་སྐྱོབ་ཀྱི་བསམ་བློ་ལ་མཐུན་བརྩོན་བྱེད་པ་ལས་ལྡོག་ཕྱོགས་ཀྱི་སྦྱོར་བ་སྣ་མང་བརྩམས་ཏེ་རིག་གནས་མེད་པའི་མི་མང་ལ་ལོག་འགྲེལ་བྱས་བརྟེན། ཁོང་གི་བསམ་བློའི་སྲོག་ཤིང་དུ་གྱུར་པའི་བློ་འབྱེད་ལས་འགུལ་དེ་སྐད་ཅིག་མའི་འགྱུར་བ་བཞིན་ཁ་ཕྱོགས་གཞན་དུ་དཀྱོགས་ཏེ། བདེན་པའི་ཆེད་དུ་འཆི་ཕོད་པའི་དཔའ་བོའི་སྙིང་སྟོབས་ངོམས་ནས་བོད་མི་ཉེན་སྐྱོབ་ཀྱི་ཆེད་རང་སྲོག་དོར་ནས་1985/11/29ཉིན་ང་ཚོ་དང་ཞལ་གྱེས།

2)མཁས་རྩལ་ཁྱད་པར་བ། ཁོང་གི་མི་ཚེའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་བློ་གྲོས་ཀྱི་རྩལ་ནི་ཧ་ཅང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་བཞིན་དུ་ཁོང་གི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ལའང་གསར་གཏོད་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པས། རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་ཐད་གྲུབ་འབྲས་མངོན་གསལ་བླངས་ཤིང་། བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་གི་གར་སྟེགས་སྟེང་གསར་རྩོམ་གྱི་གར་སྟབས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་བསྒྱུར་བ་དང་། ཁོའི་ཤིན་ཏུ་ཐུང་བའི་མི་ཚེའི་ཤོག་བྱང་ངོས་སུ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་རྩོམ་རིག་གི་གྲུབ་འབྲས་བླ་མེད་བསྐྲུན་པ་རེད།ཁོང་གིས་བོད་ཡིག་གི་ལམ་ནས་གསར་དུ་བཏོད་པའི་རང་མོས་སྙན་ངག<ལང་ཚོའི་རྦབ་ཆུ>དང་སྒྲུང་གཏམ<འབྲོག་སྟག་ཐང>། ལྷུག་རྩོམ<རྐང་ལམ་ཕྲ་མོ>བཅས་ནི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་པའི་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་གི་སྒོ་འཕར་ཡངས་པོ་ཕྱེས་ལ། བོད་རིགས་ཀྱི་མཁས་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་ཀུན་གྱིས་གདེང་འཇོག་ཆེན་པོ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཁོང་གིས་དེང་རབས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་རིག་དང་རིག་གཞུང་གི་འཕེལ་རྒྱས་ཐད་བྱས་རྗེས་ཆེན་པོ་བཞག་ཡོད་པས། བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་གི་རྨང་གཞི་འདིང་མཁན་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་ཆོག་ཆོག་ཡིན། དེང་རབས་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་དང་མཁས་པའི་ཁྲོད་ན་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ལྟ་བུའི་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཅན་ཤིན་ཏུ་དཀོན་ཞིང་། བོད་ཡིག་གིས་རྩོམ་འབྲི་བྱེད་པའི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་པའི་ཁྲོད་ན་ད་ལྟའི་བར་ཁོང་ལས་ལྷག་པ་ཕལ་ཆེར་མེད་ཅེས། བོད་ཀྱི་མཁས་པ་ཀུན་གྱིས་མགྲིན་གཅིག་ཏུ་ཁས་ལེན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཁོང་ལ་མྱུར་ཞིང་རྣོ་བའི་བློ་གྲོས་ལྡན་ལ་སྤོབས་པ་རབ་ཏུ་རྒྱས་པར་མ་ཟད་རྩོམ་པའི་བློ་ཁ་ཡངས་ཤིང་སྐྱེན་པས། ཁ་འགུལ་བ་ཙམ་གྱིས་རྩོམ་རྒྱག་ལ། ལག་འགུལ་བ་ཙམ་གྱིས་སྙན་ངག་འབྲི། སྤུས་ཚད་ཀྱང་ཧ་ཅང་མཐོ་སྟེ། བོད་ཡུལ་ཡོངས་ལ་དར་ཁྱབ་ཆེ་བའི《མཚོ་སྔོན་པོ》ཞེས་པའི་གླུ་ཚིག་ནི་ཁོང་གིས་ཐོལ་བྱུང་དུ་བརྩམས་པ་ཞིག་ཡིན། ལོ་ཉེར་བརྒྱད་སོན་མཚམས་ནས་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ལ་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རྩོམ་རིག་གི་དོ་ར་རུ་གྲགས་པ་རྒྱས་འགོ་ཚུགས། ༡༩༨༡ལོར་ཁོང་གི་སྙན་ངག་དང་སྒྲུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྡུས《འབོལ་རྩོམ་ཞོགས་པའི་སྐྱ་རེངས》ཞེས་པ་དེ་མཚོ་སྔོན་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་དཔར་སྐྲུན་བྱས། ༡༩༨༢ལོར་<<གངས་དཀར་རི་བོ》ཞེས་པའི་དུས་དེབ་སྟེང་དུ་《སྙན་ངག་གི་སྲོག་བཅུ་བདུན་གྱི་དཔེར་བརྗོད》ཅེས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱས། ༡༩༨༣ལོར་《སྦྲང་ཆར》དེབ་གཉིས་པའི་སྟེང་དུ་སྒྲུང་ཐུང་《རྒྱུ་འབྲས་མེད་པའི་མནའ་མ་》ཞེས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱས། ༡༩༨༤ལོར《སྦྲང་ཆར》དེབ་གཉིས་པའི་སྟེང་ལ《བོད་ཀྱི་ཚིག་རྒྱན་རིག་པའི་སྒོ་འབྱེད་འཕྲུལ་གྱི་ལྡེ་མིག>>བཀླགས་པའི་མྱོང་ཚོར་བློ་མཐུན་སངས་རྒྱས་དང་བསམ་འཆར་བརྗེ་རེས་ཀྱི་ཆེད་དུ་ཕུལ་བ》ཞེས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱས། ལོ་དེར་ཁོང་གི་ཧྲོ་ཧྲིའི་དཔྱད་རྩོམ《བོད་ཀྱི་མགུར་གླུའི་བྱུང་འཕེལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཁྱད་ཆོས་རིག་པའི་ཁྱེའུ་རྣམ་པར་རྩེན་པའི་སྐྱེད་ཚལ་》ཞེས་པའང་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་དཔར་སྐྲུན་བྱས། ཁོང་གི་སྙན་ངག་གི་འཐུས་ཚབ་ཏུ་རུང་བའི་བརྩམས་ཆོས་《འཁྲུལ་མིན་རྨི་ལམ་དགའ་སྐྱེད》ཅེས་པར་སྐབས་དང་པོའི་རྒྱལ་ཡོངས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་གྱི་བྱ་དགའི་སྙན་ངག་གི་བྱ་དགའ་ཐོབ།

3)ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས། ལོ་རབས་དགུ་བཅུ་པའི་དཀྱིལ་ལ་བོད་ཀྱི་ན་གཞོན་མཁས་པ་འགའ་དང་ལྷོ་ནུབ་མི་རིགས་སློབ་གླིང་གི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་སྐུ་ཞབས་བན་ཁོ་སོགས་ཀྱིས་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་རིག་གཞུང་གི་ཤུལ་ནོར་ལྷན་དུ་བསགས་ཏེ་ལེགས་སྒྲིག་བྱས་ཤིང་། ཕུར་ཁོ་དང་། མགོན་པོ་དར་རྒྱས་སོགས་ཀྱིས་དེབ་དྲུག་ཅན་གྱི《དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་གསུང་འབུམ》བསྒྲིགས་ཏེ། ༡༩༩༧ལོར་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་པར་སྐྲུན་བྱས་པ་དང་། དེ་ལ་༡༩༩༩ལོར་ཀྲུང་གོའི་དཔེ་དེབ་ཀྱི་ཆེས་མཐོ་བའི་བྱ་དགའ་ཐོབ། དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་རྩོམ་རིག་དང་རིག་གཞུང་གི་གྲུབ་འབྲས་ལ། བོད་ཀྱི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བསྔགས་བརྗོད་མཐོན་པོ་གནང་མྱོང་སྟེ། མཁས་དབང་དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་མཆོག་གིས་ཁོང་ནི་”རང་རིགས་་གཞོན་ནུའི་ཁྲོད་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་མཁས་ཅན་དང་བོད་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་མཁན་”ཡིན་པར་བསྔགས་པ་མ་ཟད། སྒྲུང་རྩོམ་དང་། སྙན་ངག བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཞིབ་འཇུག་གསུམ་གྱི་ཆ་ནས་ཁོང་གི་གྲུབ་འབྲས་ལ་གདེང་འཇོག་བྱས་ཤིང་། ཁོང་རང་མི་ཚེ་ཐུང་ཡང་གྲུབ་འབྲས་ཆེ་བར་གསུངས། ནུབ་བྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་དོར་ཞི་ལགས་ཀྱིས། རང་ཉིད་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་དང་འབྲེལ་འདྲིས་བྱུང་ཚུལ་རྗེས་དྲན་བྱས་ཤིང་། ཁོང་གི་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་དང་བསམ་བློ་ལ་གདེང་འཇོག་ཆེན་པོ་གནང་། གཉའ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ཀྱིས་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ནི་”དབྱངས་ཅན་མའི་ཕོ་ཉ”དང་། རྩོམ་རིག་པ་དང་། བསམ་བློ་བ། སྙན་ངག་པ་བཅས་ཡིན་པར་སྨྲས་ལ། སྒྱུ་རྩལ་དང་བསམ་བློ་གཉིས་ཀའི་ཆ་ནས་ཁོང་གི་སྙན་ངག་གི་གྲུབ་འབྲས་ལ་གདེང་འཇོག་མཐོན་པོ་མཛད་པ་དང་། ཁོང་ནི་སྙན་ངག་པ་ཆེན་པོ་ཡིན་ཞིང་། ཁོང་ལ་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་གྱི་གཞོན་ནུ་རྣམས་ཀྱིས་དགའ་བསུ་ཆེན་པོ་བྱེད་པར་གསུངས། བོད་རིག་པའི་ཆེད་མཁས་སྐུ་ཞབས་ཀེང་ཡུས་ཧྥང་གིས་དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་གྱི་རྩོམ་རིག་བརྩམས་ཆོས་ལ་དཔྱད་འཇོག་བྱེད་སྐབས་ལོ་ཉམས་རྣམས་ཀྱི་ཁྲོད་ནས་ཁོང་ནི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་པའི་བོད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་རེད་ཅེས་བསྔགས་བརྗོད་བྱས་ཡོད། ལས་དབང་གི་མཐུ་བཙན་པས། དཔལ་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་ནི་མི་ཡུལ་གྱི་སྐད་ཅིག་གི་མགྲོན་པོར་གྱུར་ཅིང་། མཐོ་སྒང་གི་སྐར་མདའ་བཞིན་དུ་ཁོང་གི་མི་ཚེའི་བཤུལ་ལམ་དང་། གསར་རྩོམ་དང་ཞིབ་འཇུག་གི་དུས་ཡུན་ཐུང་དྲགས་ན་ཡང་། ཁོང་གིས་རང་གི་ཕ་སྐད་དང་ཡི་གེ་སྤྱད་ནས་གསར་རྩོམ་དང་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་ཡིན་པས། ཁོང་གི་སྐྱེས་ཁུངས་དང་། ལོ་རྒྱུས། བརྩམས་ཆོས། རིག་གཞུང་གི་བྱས་རྗེས་བཅས་ལ་བོད་མི་མང་ཆེ་བ་ཆ་རྒྱུས་ཡོད་པར་མ་ཟད། ཕལ་ཆེར་བོད་ཁམས་ཡོངས་ཀྱི་ཡི་གེ་ཤེས་མཁན་ལས་ཁོང་མི་ཤེས་པའི་མི་གཅིག་ཀྱང་མེད་ཅེས་བཤད་ན་ཆོག་ཆོག་རེད།

མཁས་དབང་ཚེ་ཏན་ཞབས་དྲུང་མཆོག་ ནི། ༡༩༩༠ལོར་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་ཞུན་ཧྭ་རྫོང་དུ་འཁྲུངས། དགུང་ལོ་བདུན་གྱི་ཐོག་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པའི་སྒོ་མོར་ཞུགས།རིག་པའི་དབང་ཕྱུག་བློ་བཟང་དཔལ་ལྡན་དང་འཇིགས་མེད་དམ་ཆོས་རྒྱ་མཚོ་སོགས་བཤེས་གཉེན་མང་དུ་སློབ་དཔོན་ལ་བསྟེན་ཏེ།བཅུ་ཕྲག་རིག་པའི་གནས་སྤྱི་དང་སྒོས་སུ་སྡེ་སྣོད་གསུམ་བརྗོད་བྱར་ གྱུར་པའི་གཞུང་བཀའ་པོད་ལྔ་ལ་ལེགས་པར་སྦྱངས་ནས་གཞུང་ལུགས་རྒྱ་མཚོའི་ཕ་རོལ་ ཏུ་ཕྱིན་པས། རིམ་གྱིས་མཁས་པའི་གྲགས་པ་ས་སྟེང་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་ཅིང་། རྣམ་ཐར་དང་ལོ་རྒྱུས། སྡེ་སྣོད་གསུམ་གྱིས་བསྡུས་པའི་ནང་དོན་རིག་པ་དང་། བསླབ་བྱ། སྐར་རྩིས། སྙན་ངག་སུམ་རྟགས་དག་གསུམ། ལཉྫ་དང་ཝརྟུའི་མ་ཕྱི་སོགས་ལྗགས་རྩོམ་སྣ་མི་འདྲ་བ་ལྔ་བཅུ་ལྷག་མཛད། ༡༩༥༣ལོར་ཁོང་གིས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་རྩོམ་སྒྱུར་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཁུར་བཞེས་ཤིང་རྩོམ་སྒྱུར་གྱི་མཛད་པ་མང་པོ་གནང་། ཀྲོའུ་ཙུང་ལི་མཆོག་གིས་ཆོག་མཆན་གནང་བའི་གོ་གནས་ཀྱི་ཡི་གེ་དང་བཅས་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མི་དམངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཀྲུའུ་རིན་གཞོན་པར་བཞུགས།མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དགེ་རྒན་ལའང་བཞུགས་མྱོང་། ༡༩༧༨ལོར་ནུབ་བྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོར་ཕེབས་ནས་དགེ་སློབ་མང་བོར་རིག་ གནས་དང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དཔེ་ཁྲིད་གནང་། ཀན་སུའུ་ཞིང་ཆེན་ནང་བསྟན་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཧུའེ་ཀྲང་གཞོན་པ་དང་ཞིང་ཆེན་སྲིད་གྲོས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཨུ་ཡོན། ཀྲུང་གོའི་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་སློབ་ཚོགས་ཀྱི་ལི་ཧྲི། ཀྲུང་གོའི་ནང་བསྟན་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ལི་ཧྲི་བཅས་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས།ཁོང་གིས་སྤྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དང་སྒོས་མི་རིགས་རིག་གནས་སྤེལ་བར་མཛད་རྗེས་ཆེན་པོ་བཞག ༡༩༨༥ལོར་བླ་བྲང་དགོན་པར་དགོངས་པ་རྫོགས།

ཧོར་གཙང་འཇིགས་མེད་ནི་བོད་ཕྱི་ནང་ཀུན་ཏུ་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ཆེས་དགའ་བསུ་ཆེ་བའི་རྩོམ་པ་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། སྔ་གཞུག་ཀུན་ཏུ་དཔར་བསྐྲུན་བྱས་པའི་དེབ་བཅུ་ཕྲག་ཙམ་དང༌། དཔར་བསྐྲུན་མ་བྱས་པའི་དེབ་བཅུ་གྲངས་ཙམ་ཡོད་པའི་རྩོམ་པ་པོ་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡིན་ལ། བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་སྤུས་ཀ་དང་ཁ་གྲངས་ལས་ཁོང་གི་ལོ་ཚད་ལ་འཇལ་ན་ད་དུང་ཁོང་ནི་དགུང་ལོ་གཞོན་གཞོན་ཞིག་ལས་མིན། ཁོང་ནི་བོད་ཀྱི་ན་གཞོན་རྩོམ་པ་པོ་དེབ་གྲངས་མང་ཤོས་དང་མཛད་རྗེས་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཡིན་ལ། བཙན་བྱོལ་གྱི་ལོ་ངོ་བཅུ་གྲངས་ཤིག་ལ་ཁོང་གིས་གཞན་གྱིས་མྱངས་མ་མྱོང་བའི་དཀའ་སྡུག་མང་བོ་ཞིག་མྱངས་པ་དང༌། གཞན་གྱིས་འཁུར་མ་མྱོང་བའི་མྱི་ཁ་དང་འཕྱ་དམོད་ཀྱང་མང་བོ་ཞིག་འཁུར་བ་ཡིན་ལ། ད་དུང་ཁོང་ལ་ཆེས་ཐེག་དཀའ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཁུར་བོ་ལྗིད་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་མི་རིགས་ཞེས་པ་དེ་ཡིན། ཡིན་ནའང་འདི་དག་ཚང་མ་རང་གི་ལྟོ་གོས་གཏམ་གསུམ་གྱི་ཆེད་ཁོ་ན་མིན་ཕྱིར་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཁོང་གིས་དུས་རྟག་ཏུ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་པོའི་ཉམས་ལེན་ཁོ་ན་ལག་ལེན་ལ་བསྟར་ཡོད། ངས་དེ་རིང་འདི་ནས་ཧོར་གཙང་འཇིགས་མེད་ཁོང་གི་ཆུང་དུས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་མི་ཚེའི་ལོ་རྒྱུས་སོགས་གང་ཡང་བརྗོད་རྒྱུ་མིན་ལ། ངས་དེ་རིང་བརྗོད་འདོད་པ་དེ་རང་རེའི་སྟོན་པ ྋ ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་བཀའ་དགོངས་བཞིན་མདོ་སྨད་ལོ་རྒྱུས་ཆེན་མོ་དངོས་སུ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བའི་བརྒྱུད་རིམ་དང་ལོ་ངོ་དེ་དག་གི་ཁྲོད་དམ་པ་ཁོང་གིས་དགོང་མོའི་ཟས་དང་ཉིན་མོའི་གཉིད་བཅགས་ཏེ་དཀའ་ལས་གང་བརྒྱབ་པ་དེ་ཕྱི་རབས་ཀློག་མཁན་རྣམས་ལ་བཀའ་དྲིན་རྗེས་དྲན་གྱི་ཆེད་དུ་ངོ་སྤྲོད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཞུས་ན་འདོད་བྱུང༌།

ཉེ་ལམ་མདོ་སྨད་ལོ་རྒྱུས་ཆེན་མོ་ལེགས་འགྲུབ་བྱུང་བའི་སྐོར་དུས་བབ་དྲ་ཚིགས་སོགས་སུ་བཀོད་རྗེས། ལེགས་བཤད་ཀྱི་ནང་དོན་རྒྱུད་ལ་མ་གོམས་པའི་མི་བྱབས་ཆུང་འགས་ཐོས་ལོ་ཟེར་ལོ་འགའ་བང་བསྒྲིགས་ནས་དམ་པ་ཁོང་གི་ལེགས་བྱས་ལ་ནག་ནོག་གི་དྲི་བགོ་བའི་སྦྱོར་བ་ངན་པའི་རང་གཟུགས་མངོན་པ་མཐོང་བྱུང་ལ། ད་དུང་ཚིག་རིས་ཀྱི་ཟ་དང་ཟུར་དག་བསྔོག་ནས་ཕྲག་དོག་དང་ཞེན་ཁོག དམའ་འབེབས་དང་ཟུར་ཟ་སོགས་བྱས་ནས་ཆེས་ཅོལ་ཆུང་དང་ཆེས་བླུན་རྨོངས་འབའ་ཞིག་གི་ལས་ཁོ་ན་གཉེར་བཞིན་པ་མཐོང་བས་སློབ་དཔོན་པདྨས་ཀྱང་བོད་ལ་དྲིན་ཆེན་བྱས་ཀྱང་དྲིན་མི་ཚོར་བའི་གསུངས་གནང་བ་དེ་ཡིད་ལ་རང་དབང་མེད་པར་དྲན་དུ་བཅུག

ངས་འདི་ནས་སྐད་ཤུགས་ཆེན་པོ་དང་སྤོབས་པ་ཆེན་པོ། ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་བརྗོད་ཕོད་པ་ནི། བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའི་གསུམ་ཆའི་གཅིག་སྟེ་མདོ་སྨད་ཀྱི་ལྗོངས་ཆེན་པོ་དེ་ལ་ད་ལྟ་ལ་ཐུག་གི་བར་དུ་མདོ་སྨད་ཆོས་འབྱུང་གཅིག་བུ་ལས་ང་ཚོར་མཛུབ་མོ་འཛུགས་སའི་ཐུན་མོང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་ཡོད་དམ་མེད། གལ་སྲིད་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་ཡོད་ནའང་ལུང་ཀྱོག་ཁུག་ཀྱོག་རེའི་ལོ་རྒྱུས་ལས་མདོ་སྨད་སྤྱིའི་གནས་བབ་མཚོན་པ་ཞིག་སུ་ཡིས་བྲིས་ཡོད། དེའི་སྟབས་ཀྱིས་ད་རེའི་མདོ་སྨད་ལོ་རྒྱུས་ཆེན་མོ་འདི་ནི་རང་རེའི་བོད་དང་ལྷག་དོན་དུ་མདོ་སྨད་ས་ཆར་གསེར་གྱི་ལྷུན་པོས་མི་ཁུག་པའི་རིན་ཐང་བྲལ་བའི་རྡོ་རིང་ཞིག་བཙུགས་པ་རེད་ཅེས་བརྗོད་འདོད་བྱུང་ལ། འདི་ལྟ་བུའི་ལེགས་བཤད་ཅིག་བསྐྲུན་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་ཆེ་ས་ནས་བཤད་ན་རང་རེའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་འཐུས་ཤིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་དོན་དང་ཆུང་ས་ནས་བཤད་ན་ཕྲུ་གུ་གསུམ་གྱི་ཕ་རྒན་ཞིག་ཡིན་པས་དེ་དག་གི་འཚོ་བ་དང་སློབ་སྦྱོང་གི་ཐད་བཅས་ལ་འགན་ཞིག་ཡོད། ཁོང་གིས་མདོ་སྨད་ལོ་རྒྱུས་ཆེན་མོ་ལེགས་འགྲུབ་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་གསུང་བ་བཞིན་ལོ་ངོ་དགུའི་རིང་རང་གི་འཚོ་བའི་ལས་དོན་དང་བུ་ཕྲུག་གཉོར་སྐྱོང་སོགས་ཡལ་བར་དོར་ནས་འབད་བརྩོན་བྱས་ཏེ་གཞི་ནས་འདི་འདྲའི་གཞལ་བར་དཀའ་བའི་ལེགས་བཤད་ཅིག་མི་ཡུལ་དུ་འཇོག་ཐུབ་པ་བྱུང་བར་གཞིག་ན། ད་བར་དུ་རང་རེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་གྲགས་སྐམ་གྱི་ཅོད་པན་གཙུག་ན་མཛེས་པའི་དམ་པ་གཞན་དག་དང་བསྡུར་ཐབས་ག་ལ་ཡོད། ང་བཙན་བྱོལ་དུ་འབྱོར་ཏེ་ཁོང་ལ་མཇལ་དུས་ནི་ཉིས་སྟོང་གཅིག་གི་སྤྱི་ཟླ་དང་བོ་ཡིན་ལ། དེ་དུས་ནི་ཁོང་གིས་མདོ་སྨད་ལོ་རྒྱུས་ཆེན་མོ་དངོས་སུ་འབྲི་རྒྱུ་དབུ་འཛུགས་བྱས་ཏེ་ཕལ་ཆེར་ངོ་ངོ་གཅིག་དང་ཕྱེད་ལྷག་ཕྱིན་འདུག དེའི་རྗེས་སུ་ཉིས་སྟོང་གཉིས་ལོའི་སྤྱི་ཟླ་དང་བོ་ནས་ང་ཡང་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་འདིའི་དཔྱད་གཞི་འཚོལ་སྡུད་ཀྱི་ལས་ཀར་ཞུགས་པ་ཡིན། ངས་ལས་ཀ་བྱས་པའི་ལོ་ངོ་གཅིག་གི་རིང་དམ་པ་ཁོང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་མཐོང་བ་ནི་ཡིག་ཆ་གང་རེག་ལེབ་བཤུ་དང་གནད་དོན་གང་ལའང་བརྟག་དཔྱད་མེད་པར་འབྲི་རྐྱང་བྱས་པའི་དེང་སང་གི་རྩོམ་མཁན་དེ་དག་དང་གཏན་ནས་མི་འདྲ་བར། དཔྱད་གཞིའི་རྟིང་གནོན་ལ་དཔྱད་གཞི་འཚོལ་བ་དང་ཡིག་ཆའི་རྟིང་གནོན་ལ་ཡིག་ཆ་འཚོལ་ཞིང༌། གནད་དོན་གང་ལ་དཔྱད་པ་དེ་གཏིང་ཐུག་པ་ཞིག་དང་ཁུངས་དག་པ་ཞིག་ལ་འབད་པ་ལས་ཟེར་ལོ་ཐོས་ལོ་དག་སྤུངས་པར་འབད་པ་ཞིག་མིན་པ་དེ་རེད། དེའི་སྟབས་ཀྱིས་ལོ་ངོ་འདི་དག་གི་རིང་ལ་ཁོང་གིས་དཔྱད་གཞིའི་དཔེ་དེབ་སྟོང་ཕྲག་ལས་བརྒལ་བར་ཁུངས་གཏུགས་པ་དང་དེ་དག་གི་ཉིང་བཅུད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པའི་ང་ཚོ་སྤྱིའི་བགོ་སྐལ་དུ་ཐོབ་པའི་མདོ་སྨད་ལོ་རྒྱུས་ཆེན་མོ་འདི་གྲུབ་པ་རེད། ང་རང་གི་ངོས་ནས་ལོ་ངོ་གཅིག་གི་རིང་ལ་མ་གཏོགས་ལས་ཀ་མ་བྱས་ནའང༌། འདུག་སའི་ཁོར་ཡུག་གཅིག་པ་དང་ཆུང་དུས་ནས་འབྲེལ་བ་གཏིང་ཟབ་ཡོད་པའི་སྟབས་ཀྱིས་དམ་པ་ཁོང་དང་ཐག་ཉེར་བཅར་བའི་གོ་སྐབས་གཅིག་མིན་དུ་ཐོབ་པ་དང༌། ང་ཁོང་གི་ཤག་ཏུ་བཅར་ཐེངས་རེར་སྔ་དགོང་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པར་གློག་ཀླད་དུ་ཅེར་བ་དང་དཔྱད་གཞིའི་དཔེ་དེབ་ཀྱི་ཀློང་ལ་འཛུལ་ནས་སྡོད་པ་ལས། ནང་ལས་ཙག་ཙིག་གི་དོན་དུ་འདུར་བ་དང་འབྲལ་མེད་ཀྱི་ལས་ལ་འབད་པ་སོགས་སྣ་གཅིག་ཀྱང་མཐོང་མྱོང་མེད། སྐབས་ལ་ལར་ཕྱི་དྲོར་སོང་དུས་ཉིན་གང་བོར་ཞལ་ལག་མ་རེག་པར་གྲོད་ཁོག་ལྟོགས་པ་དང༌། ཡང་སྐབས་ལ་ལར་སྔ་དྲོར་སོང་དུས་དགོང་མོར་གཉིད་ཐེབས་བཅག་ནས་ཁ་མིག་སྐྲངས་པ་སོགས་ནི་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ངང་ཚུལ་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་བས་ཀྱང་གཟོད་གླགས་མེད་པ་ཞིག་ནི་ཁོང་གིས་རྒྱ་སྨན་བོད་སྨན་སོགས་ལུས་དང་གྲིབ་མ་བཞིན་བསྟེན་ཡོད་པ་དེ་རེད། དེ་ལྟར་ཤ་ཐིང་རུས་ཐིང་གིས་འབད་མཐར་གཞི་ནས་གཟི་འོད་ཆེམ་ཆེམ་དུ་འཕྲོ་བའི་སྔར་མེད་ཀྱི་དེབ་ཐེར་འདི་གྲུབ་པ་རེད

མཇུག་མཐར་ངས་ཀློག་མཁན་གྲོགས་པོ་རྣམས་ལ་རེ་སྐུལ་ཞུ་རྒྱུ་ཞིག་ནི། གལ་སྲིད་ཁྱེད་ཉིད་ཧོར་གཙང་འཇིགས་མེད་ལ་དགའ་ན་ཆོག་ལ་མི་དགའ་རུང་ཆོག ཡིན་ནའང་ཁྱོད་ཀྱིས་ཁོང་གི་མདོ་སྨད་ལོ་རྒྱུས་ཆེན་མོའི་ཆ་ཤས་རེ་གླེང་འདོད་ན་ངེས་པར་བམ་ཀློག་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་པར་ཁོང་གི་དེབ་དང་དེའི་ཁུངས་གང་ལ་བཅོལ་བའི་དཔྱད་གཞི་སོགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་གཏིང་ཐུག་པ་ཞིག་བྱེད་རྒྱུ་གལ་ཆེ། དེ་ལྟར་རང་ཉིད་ཀྱིས་གང་བཤད་འདོད་པ་དེ་གསལ་གསལ་ཐིང་ཐིང་བཟོས་རྗེས། ད་གཟོད་སྐད་ཆ་བཤད་ན་མཛེས་ཞེས་ཞུ་རྒྱུ་དང༌། དེ་མིན་མ་དཔྱད་མ་བརྟག་པར་ཡུལ་ལུང་གི་འཐེན་འཁྱེར་དང་ཕྲག་དོག་གི་སྦྱོར་བ་ཁོ་ན་མངོན་འགྱུར་བྱས་པའི་གཏམ་དག་ནི་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་མི་སྡུག་པའི་ས་བོན་དུ་མི་འགྱུར་བའི་ངེས་པ་མེད་ཅེས་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན། གཞན་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཁོང་གིས་ཀྱང་ཡང་དང་བསྐྱར་དུ་བཤད་པ་བཞིན་ཤེས་ནས་སྨྲ་བ་དག་ལ་དགའ་བསུ་དང་མ་ཤེས་པར་སྐྱོན་འཚོལ་བ་དག་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དགག་པ་ཡོད་ཅེས་པ་བཞིན་རང་རེའི་བཙན་བྱོལ་ཁྲོད་ཀྱི་ཤེས་ལྡན་པ་དག་གིས་བརྟག་ཅིང་དཔྱད་དེ་དྲང་བདེན་དང་ལྷག་བསམ་ཟོལ་མེད་ཀྱི་གཏམ་སྨྲ་བ་ལ་སྙིང་ནས་རེ། ཡིན་ནའང་མདོ་སྨད་ལོ་རྒྱུས་ཆེན་མོ་འདིའི་ནང་དུ་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་མ་དག་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་ཁོང་གི་ཞིབ་འཇུག་གིས་མ་འདང་ས་དེ་འདྲ་ཡོད་པ་ཁོང་གི་ལོ་རྒྱུས་བརྒྱུད་རིམ་གྱི་སྔོན་འགྲོའི་གཏམ་དུ་གསུང་བ་བཞིན་ཡིན་ལ། དེ་འདྲའི་ཆ་ཁ་ཤས་ཡོད་ངེས་ན་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ཞུ་དག་དང་ཁ་སྐོང་གི་ཚུལ་དུ་བསམ་ཚུལ་ལྷུག་པོར་གྲོལ་བར་ཞུ་ཞེས་ལན་བརྒྱར་ཞུ་ལ། དེ་མིན་རི་བོང་ཅལ་འདྲོགས་ཀྱི་རྣམ་ཐར་བསྐྱངས་ཏེ་མིས་འདི་ཟེར་རོ། །མིས་གན་ཟེར་རོ། །ཧོར་འཇིགས་ནི་དེ་འདྲའོ།།ཞེས་སྡོམ་བརྒྱབ་པ་ཡིན་ན། དེ་ནི་རང་གིས་རང་ཉིད་ཀྱི་དམར་གཟུགས་གཅེར་རྗེན་དུ་བཏོན་པ་ལས་གང་ཡང་མིན་ཞེས་ཞུའོ།། ༢༠༠༩ ༧ ༡༣ ལ་བྲིས།

ཆོས་རྒྱལ་མི་དབོན་རྣམ་གསུམ་ནིི་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་དང་ཁྲི་རལ་པ་ཅན་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་བཅས་ཡིན།

བོད་ཀྱི་བཀས་བཅད་ཐེངས་གསུམ་ཞེས་པ་ནི་བོད་ཀྱི་དུས་རབས་སོ་སོའི་ལོ་ཙྰ་བ་རྣམས་ནས་སྐད་ཡིག་གཅིག་མཐུན་ཡོང་ཆེད་ཡུལ་ཐ་དད་པའི་མིང་དུ་མའམ་བརྡ་རྙིང་པ་རྣམས་སྐད་གསར་བ་དང་བསྟུན་ནས་བཟོ་བཅོས་བྱས་རྗེས་རྒྱལ་པོས་དེ་ལྟར་བཀའ་ཡིས་ཐག་བཅད་དེ་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཐེངས་གསུམ་བྱས་པ་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན་ཏེ། དེ་ཡང་བཀས་བཅད་གང་ཞིག་རྒྱལ་པོ་གང་གི་རིང་ལ་བྱས་ཚུལ་གྱི་ཐད་དུ་བཞེད་པ་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང་ཡོངས་གྲགས་ལྟར་ན་བཀས་བཅད་དང་པོ་ནི་སློབ་དཔོན་ཐོན་མི་ནས་བཙན་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་༼གཙོ་ཆེར་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་དུས་ཡིན་པ་འདྲ༽གྱི་བར་དུ་བཀས་བཅད་ཀྱིས་བསྒྱུར་པའི་སངས་རྒྱས་ཕལ་པོ་ཆེ་དང་། ལུང་སྡེ་བཞི་དང་། མདོ་སྡེ་ཁ་ཅིག་དང་། ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོ་ཁ་ཅིག་གཏན་ལ་ཕབ་པ་དེ་ལ་ཟེར།

        བཀས་བཅད་ཐེངས་གཉིས་པ་ནི་བཙན་པོ་ཁྲི་རལ་བ་ཅན་གྱི་དུས་སུ་ལོ་ཙྰ་པ་སྐད་ཅོག་ཞང་གསུམ་སོགས་ཀྱིས་སྔར་གྱི་འགྱུར་རྣམས་ལ་དག་བཅོས་དང་། སྐ་གསར་བཅད་ཀྱིས་གཏན་ལ་ཕབ་སྟེ་བྱེ་བྲག་རྟོགས་བྱེད་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་མཛད་པར་བཤད། དེ་ཡང་འབྲིང་བ་ལ《སྒྲ་སྦྱོར་བམ་གཉིས》ཟེར། དེའི་ནང་དུ་ཆོས་གཞུང་སྒྱུར་སྐབས་བརྩི་འཇོག་བྱེད་དགོས་པའི་རྩ་དོན། བྱེ་བྲག་ཏུ་ཇི་ལྟར་སྒྱུར་བའི་ཐབས། ཡིད་འཇོག་བྱེད་དགོས་པའི་དོན་ཚན་སོགས་ཞིབ་ཏུ་བཀོད་ཡོད་པ་རེད།

         བཀས་བཅད་གསུམ་པ་ནི་མངའ་རིས་གུ་གེ་རྒྱལ་པོ་ལྷ་བླ་མ་བྱང་ཆུབ་འོད་ཀྱི་རིང་ལ་ལོ་ཙྰ་བ་རིན་ཆེན་བཟང་པོས་གཙོ་མཛད་ནས་སྔར་འགྱུར་ནང་གི་བརྡ་རྙིང་པ་རྣམས་སྐད་གསར་བ་དང་བསྟུན་ནས་དག་བཅོས་བྱས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པ་དེ་ལ་ཟེར་བ་ཡིན་ནོ།། ༼ལན་འདེབས་མཁན་སངས་རྒྱས་ཡིན༽

http://www.sherig.org  ཤེས་རིག་ལས་ཁང་གི་དྲ་བ། གཞུང་འབྲེལ་དྲ་བ་ཞིག་ཡིན།

www.himalayabon.com   ཧི་མ་ལ་ཡའི་བོན་ཞེས་པའི་དྲ་བ།   གཙོ་བོ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྐོར་མང་།

www.jetsongkhapa.org      ཙོང་ཁ་དྲ་བ།   རིག་གནས་སོགས་སྣ་མང་ཞིག་ཡོད།